تن آسايي و کاهلي دور کن
بکوش و ز رنج تنت سور کن
که اندر جهان گنج بي رنج نيست
کسي را که کاهل بود گنج نيست
همه کالبد مرد را کوشش است
اگر بخت بيدار در جوشش است
يکي از ارکان هاي اساسي در زندگي اجتماعي، جهاد و کار و کوشش انسان ها مي باشد. کار و فعاليت در جامعه داراي نقش و کارکرد اساسي است. کار و جهاد، يک جامعه را به مرزهاي توسعه و ترقي نزديک ساخته و باعث آباداني و رشد آن سرزمين مي شود، علاوه بر آن کار و فعاليت، نتايج ارزنده اي را در جسم و روح انسان دارد. با توجه به فوايد و نتايج مثبت کار در اجتماع و روحيه فرد، آموزه هاي اسلام به کار و جهاد اهميت زيادي مي دهد.
کار کردن فقط به معناي داشتن شغلي معين در جامعه نمي باشد، بلکه فرد بايد در هر جايگاه و هر سني، اهل سعي و کوشش باشد و بتواند در شکوفايي مادي و معنوي و رشد اجتماع، نقش مفيدي ايفا نمايد. ارزش کار، فقط به لحاظ مادي و کسب درآمد و ثروت نيست، کار همگاني باعث رشد و توسعه يک جامعه گشته و کشور را به سوي شکوفايي اقتصادي و پيشرفت اجتماعي سوق مي دهد و اعضاي آن جامعه را انسان هايي فرهيخته و سالم بار مي آورد.
کار و کوشش يکي از نمودهاي شکر گذاري از نعمت ها و الطاف خداوند مي باشد. خداوند به انسان نعمت هاي زيادي عطا نموده و تمام نيازها و احتياجات مادي و معنوي زندگي او را فراهم ساخته است، بهره برداري از اين نعمت ها و کار و کوشش براي استفاده از آنها در جهت رشد جامعه، يکي از روش هاي قدرداني و سپاسگزاري از خداوند است.
کار و کوشش شبانه روزي از ويژگي هاي سيره انبياء و ائمه اطهار بوده است. نگاهي به شيوه و روش زندگي رهبران ديني گوياي اين مسئله است که ايشان در کنار امور ديني و عبادت خداوند، از کار و فعاليت اقتصادي غافل نمي ماندند، پيامبر اکرم (ص) همواره، امت خويش را به کار و جهاد دعوت
مي نمودند، ايشان در زمينه اهميت معنوي کار و جهاد مي فرمايند: «کسي که روزي خود را با کار و تلاش تهيه کند، در قيامت در شمار انبيا قرار مي گيرد و ثواب آنان را دريافت مي کند.» (1)
حضرت علي (ع) نيز در کنار اينکه به فرايض و امور معنوي مي پرداختند، به صورت شبانه روزي به اموري چون باغداري، کشاورزي و حفاري قنات مشغول بودند و در جهت پيشرفت و ترقي مادي و اقتصادي جامعه تلاش مي نمودند.
حضرت صادق (ع) نيز با اينکه در زمينه گسترش علم و دانش فعاليت مي نمودند، به کشاورزي و کار در مزرعه نيز مي پرداختند. امام کاظم (ع) نيز در مزرعه خودشان به فعاليت مشغول بودند.
بيکاري و تنبلي باعث مي شود تا انسان نتواند نيازها و خواسته هاي خود را تأمين نمايد و سربار ديگران شود. رسول اکرم (ص) به يارانش فرموده اند: «ملعون من القي کلّه، علي النّاس. هر کس بار زندگي خود را بر دوش مردم اندازد، ملعون است.» (2)
انسان بايد سعي نمايد با کار و فعاليت نيازها و احتياجات خود را برطرف کند.
انسان با کار و پشتکار مي تواند به هدف و آرمان زندگي خود دست يابد. جهاد و کوشش وسيله اي است که فرد را به سوي اهداف و مقاصدش رهنمون مي سازد. تنها با سعي و تلاش مي توان به هدف هاي بلند و بزرگ دست يافت. کار و فعاليت باعث بي نيازي فرد از ديگر افراد گشته و احساس عزت نفس و کرامت را در وجود انسان ايجاد مي نمايد.
چنين فردي خود را بي نياز ديده و هرگز در برابر ديگران، دست نياز خود را پيش نمي کشد. بايد کاري را انتخاب نمود که به فعاليت رسمي و شرعي مربوط باشد و اشتغال کاذب يا غير قانوني نه تنها مثمر ثمر نبوده، بلکه باعث تخريب و عقب ماندگي جامعه مي گردد. بنابراين توجه به نوع و سنخ فعاليت اقتصادي و مطابقت دادن آن با اصول شرعي و قانوني جامعه لازم مي باشد.
اسلام که ديني است فطري و اجتماعي، به همين ملاحظه، کسب و کار را واجب شمرده و براي افرادي که بي کار مي نشينند ارزشي قايل نشده است. در اسلام، هر فرد بايد طبق سليقه و ذوق خود، يکي از اين همه حرفه و صنعت که خداي متعال فکر انسان را به سوي آن ها هدايت فرموده است، انتخاب کند و از اين راه روزي خود را به دست آورد و باري از بارهاي اجتماعي را به دوش کشيده، در آسودگي مردم بکوشد.
خداي متعال مي فرمايد: و ان ليس للانسان الا ما سعي؛ انسان تنها به وسيله کوشش و کار مي تواند به جايي برسد. (3) و از اين جا است که بي کاري در اثر تنبلي در اسلام، شديدا ممنوع است.
اهميت کار و کارگر در روايات
رسول گرامى اسلام(صلي الله عليه و آله و سلم) دست كارگرى را كه بر اثر كار و فعاليت ورم كرده بود، بلند كرد و فرمودند: « اين دستى است كه هيچگاه آتش جهنم آن را نمى سوزاند؛ اين دستى است كه خدا و رسولش آن را دوست مى دارد. كسى كه از دسترنج خود روزى اش را فراهم كند، خداوند با نظر رحمت به او مى نگرد».
از اميرالمؤمنين (عليه السلام) نقل شده است: « همانا خداوند بنده پيشه ور امين را دوست دارد»
در روايت ديگر است: «كسى كه سربار جامعه باشد، نفرين شده است» .
شخصى نزد رسول خدا از مردى كه زياد به عبادت پرداخته بود و كار نمى كرد، ياد نمود. حضرت فرمودند: چه كسى مخارج زندگى او را بر عهده دارد، گفتند: يكى از برادرانش. فرمود: برادرش از وى عابدتر است.
در هنگامى كه امام باقر (عليه السلام) در زمين مزروعى خود مشغول كار و فعاليت بود، شخص جسورى عبور كرد و ديد آن حضرت كار مى كند. رو به حضرت كرد و گفت: در اين حال اگر مرگ تو فرا رسد، جواب
خداوند را چه مى دهى، امام در پاسخ او فرمودند: اگر در اين حال مرگم فرا رسد، در حالى كه در طاعت و عبادت پروردگارم مى باشم، از دنيا مى روم.
کار در اسلام:
يکي از مقدس ترين واژه هايي که در متون اسلامي مورد استفاده قرار گرفته کار مي باشد. کار در اسلام مورد تکريم قرار گرفته و مردم را بسوي آن دعوت نموده است. قرآن و سنت افرادي را که در زمين و دريا از مواهب الهي براي کسب روزي حلال استفاده و تلاش مي کنند ستوده و آنان را مردمي قابل احترام دانسته است و با کساني که در راه خدا جهاد مي کنند برابر مي داند و در مقابل افراد بيکار و تنبل را افرادي کم ارزش و
غير قابل اعتماد و دور از رحمت حق معرفي مي نمايند.
خداوند در سوره اسري (آيه 12)، (الملک آيه 15)، (اعراف 10)، (حديد25)،( مائده 96) مردم را بسوي کار و تلاش و کسب روزي حلال دعوت کرده و آنرا يک واجب ديني ميداند.
آثار و فوايد اخلاص در كار:
1ـ بصيرت و نورانيت دل و عمل خالص تا آن حد در اسلام مورد اهميت است كه در حديثي پيامبراسلام(ص) ميفرمايند: كسي كه چهل روز اعمال خود را خالصانه انجام دهد خداوند چشمهي حكمت و دانش را از قلبش بر زبانش ميگشايد.(4)
2ـ حكمت و معرفت: حكمت و معرفت نيز از آثار و فوايد اخلاص است كه در روايت فوق آمده است.
3ـ خضوع تمام به سوي الله در برابر انسان مخلص.
4ـ كفايت امر و درمانده نشدن در كارها. قال الله عزوجل: «اطلع علي قلب عندنا علم منه حب الاخلاص لطاعتي و توجهي و ابتغا مرضاتي الا توليت تقويمه و سياسته» (5)
5ـ خداوند عزوجل فرمود: «اگر بنده خود را دوستدار اخلاص و خداجو يابم اداره امور او را شخصاً به عهده ميگيرم «كار او را به ديگران واگذار نميكنم»
6 ـ سعادت و كاميابي: اميرالمؤمنين(ع) ميفرمايد:(6) اخلصوا اعمالكم تسعدوا. «اعمال خود را خالص كنيد تا سعادتمند شويد»
7 ـ بالا رفتن اعمال و قبولي آن: (7) پيامبراكرم(ص) ميفرمايد: اي مردم اعمالتان را براي خدا متعال خالص كنيد. زيرا خدا عملي را ميپذيرد كه فقط براي او باش.
نمونههايي از روايات اسلامي در مورد اهميت کار
1. كار بالاترين عبادت:(8)
اسلام كار و طلب روزي حلال را بالاترين عبادت، معرفي نموده است چنانكه پيامبراكرم(ص) ميفرمايد: «العباده سبعون جزاً افضلها طلب الحلال». عبادت 7 جز دارد برترين آنها كار و كوشش براي بدست آوردن روزي
حلال است.
2. كار بالاترين جهاد:(9)
با آنكه جهاد و فداكاري در اسلام ارزش ويژهاي دارد ولي كار مثل آن و بلكه از آن برتر معرفي شده است. چنانكه امام صادق(ع) ميفرمايند: «الكار لعياله كالمجاهد في سبيلالله». آنكس كه براي تأمين احتياجات عايلهاش تلاش كند مثل آنست كه در راه خدا جهاد ميكند. و امام رضا(ع) فرمود: آنكس كه(با كار و تلاش) از فضل و بركت خداوند طب روزي ميكند كه نيازهاي عايلهاش را فراهم نمايد از جهادكننده در راه خدا پاداشش بيشتر است.
3. كار موجب عزت و بزرگي:(10)
معلي بن خنيس ميگويد: امام صادق(ع) مرا ديد كه دير به بازار در محل كار خود ميروم فرمود: اعذ الي عزك. «صبح زود بطرف عزت و بزرگي خود بيرون برو». برخلاف كساني كه كار را براي خود ننگ ميدانند يا به
كارگر به چشم حقارت نگاه ميكنند، رئيس مذهب شيعه، كار را سبب و عزت كارگر ميداند.
4. كار، ايمان و مردانگي:(11)
امام صادق(ع) فرمود: اصلاح المال من الايمان. «كار و تلاش كردن» اصلاح و تربيت و تنظيم مال از ايمان است. و در جاي ديگر فرمود: بر تو باد كه مال خود را اصلاح نمايي، چه اين از بزرگواري است و موجب بينيازي از افراد پست ميگردد
مقام معظم رهبري در خصوص کار و کارگر فرموده است: من به کارگران سفارش ميکنم در هر بخشي و در هر جايي که مشغول هستند کار را عبادت بدانند. اين کاري که شما براي توسعه و پيشرفت کشور ميکنيد
يک عبادت قطعي است. به مسئولان هم سفارش ميکنم که ارزش طبقات کارگر و محروم و مستضعف و اين مردم مؤمن را بدانند. کارگران قدر خود را بشناسند و بفهمند که وجود آنها چقدر در سرنوشت يک ملت مؤثر است.
نظرات شما عزیزان:
تاريخ : پنج شنبه 19 بهمن 1391 | 12:27 | نویسنده : علی خزایی |
تبادل
لینک هوشمند
<-PollName->
آمار
وب سایت:
